Нярай хүүхдийн арьс нь том хүнийхээс бүтэц, бүрдэл эд эс болон функцийн хувьд ялгаатай байдаг. Хүүхэд төрмөгц, арьс нь усан орчноос хуурай газарт шилжиж байгаа улмаас асар их өөрчлөлтүүдийг туулдаг. Хүүхдийн арьс төрсөн цагаас хойш идэвхитэй бойжиж эхэлдэг.
Хүүхдийн арьс том хүнийхээс ямар ялгаатай вэ?
Нярай хүүхдийн арьсны эс нь илүү жижиг бөгөөд коллаген уургууд нь илүү нимгэн байдаг. Судалгаанаас харахад нярай хүүхдийн stratum corneum буюу хамгийн гадаад давхаргын гаднах бүрхүүл нь том хүнийхтэй харьцуулахад 30%, гадаад давхарга болох эпидермис нь 20%-иар илүү нимгэн байдаг байна. Иймээс нярай хүүхдийн арьс нь том хүний арьстай харьцуулахад илүү их хуурайших магадлалтай байдаг байна. Мөн хүүхдийн биеийн гадаргуу болон жин/эзлэхүүний харьцаа нь том хүнийхээс илүү өндөр байдаг учраас хүүхдийн арьс наранд илүү мэдрэг болдог.
Хүүхдийн арьс нь том хүнийхээс зөвхөн бүтцээрээ ялгараад зогсохгүй, арьсанд агуулагдах байгалийн нэгдлүүдээрээ ч мөн ялгагддаг. Хүүхдийн арьсанд байгалийн чийгшүүлэгч хүчин зүйл (natural moisturizing factor-NMF), липид болон меланин илүү бага агуулагддаг. Байгалийн чийгшүүлэгч хүчин зүйл (NMF) илүү бага хэмжээгээр агуулагдах нь илүү хурдан хугацаанд чийг алдагдахад хүргэдэг.
Хүүхдийн арьс том хүнийхтэй харьцуулахад илүү өндөр pH хэмжээтэй байдаг нь мөн л хамгаалах давхарга нь том хүнийхтэй харьцуулахад илүү эмзэг байдгийг илтгэдэг. Олон тооны нярай хүүхдүүдийн дунд явуулсан нэгэн клиникийн судалгаагаар дөнгөж төрсөн нярай хүүхдийн арьсны pH хэмжээ 6.34 байсан бол дөрөв хоногийн дотор 4.95 болж буурч, 7-30 хоногийн хооронд 4.7 болж буурчээ. Арьсны хүчиллэг шүлтлэг орчин нь микроб болон бусад нян, бактериас хамгаалах чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Илүү өндөр pH хэмжээтэй байх нь арьсны хамгаалах давхарга илүү сул байгааг илтгэдэг.
Арьсны эдгээр бүтцийн болон нэгдэл эд эсүүдийн ялгаа нь арьсны хамгаалах давхаргын үйлчлэх функцэд мөн нөлөөлдөг. Хамгаалах давхаргын нэгэн чухал хэмжүүр нь ‘trans-epidermal water loss’ буюу арьсны чийг алдалт байдаг. Нярай хүүхдийн арьс том хүнийхтэй харьцуулахад чийг алдах хэмжээ нь илүү өндөр байдаг. Мөн хүүхдийн чийг авах, алдах шинж чанарууд нь ч мөн ялгаатай. Хэдийгээр хүүхдийн арьс нь гаднаас чийг авах чадвар нь илүү сайн ч гэлээ эргээд чийг алдах хурд нь том хүнийхээс илүү хурдан байдаг. Эдгээр шинж чанарууд нь хүүхдийн арьсыг илүү хуурайших магадлалтай болгодог бөгөөд дархлааны систем нь хөгжиж байгаа үед илүү их халдвар авах, үрэвсэх магадлалтай болгодог.
Эдгээр бүх шалтгаануудаас хамааран хүүхдийн арьс нь том хүнийхээс илүү гадаад орчинд илүү мэдрэг болгодог бөгөөд зөв арчлаагүй тохиолдолд арьс нь илүү хуурайшиж улмаар арьсны элдэв өвчлөлүүд болох дерматит, экзем болон цаашлаад бусад халдварт өвчин ч авах магадлалтай болдог байна.